Entrevista de Piotr Jagielski - PAP - 22/06/2024
"Soy un escritor profesional, un narrador profesional. No soy un artista, soy un artesano. Siempre he preferido a un buen zapatero a un filósofo", dijo a Polska Agencja Prasowa el escritor español Arturo Pérez-Reverte, autor de 'El club Dumas', 'Territorio comanche' y 'La tabla de Flandes'.
Autor de varias decenas de libros (novelas, reportajes, colecciones de artículos y columnas de prensa), el escritor y periodista español Arturo Pérez-Reverte es uno de los autores contemporáneos más populares. Un gran avance en su carrera fue la novela 'La tabla de Flandes', publicada en 1990, cuya nueva edición será publicada en Polonia por la editorial ArtRage.
"Un cuadro del siglo XV de un maestro flamenco está a punto de salir a subasta cuando Julia, una joven restauradora de arte, descubre una peculiar inscripción en su esquina: "¿quién mató al caballero?". En el cuadro, el duque de Flandes y su caballero están jugando una partida de ajedrez, con una dama de pie en el fondo junto a la ventana", leemos en la descripción del editor. "Julia quiere resolver el misterio del asesinato de 1469 a toda costa, pero cuando empieza a buscar pistas, en poco tiempo varios de sus amigos del mundo del arte son víctimas de brutales asesinatos. ¿Qué tienen en común la partida de ajedrez en el cuadro, la muerte de Roger d'Arras, el lado oscuro del mundo del arte y estos asesinatos? En 'La tabla de Flandes', Pérez-Reverte sube a sus alturas, combinando lo mejor de las novelas policíacas con el suspense propio de los thrillers más destacados".
—Dijo sobre este libro que lo escribió, lo dejó en la editorial y se fue a informar sobre la guerra en el Golfo Pérsico, y cuando volvió descubrió que era el autor de un "best seller". Cuando entregó el libro a la editorial, ¿sabía que iba a ser un éxito?
—No sólo no me lo esperaba, sino que ni siquiera tenía la intención de ocuparme de la literatura. Era un entretenimiento para mí. Algo que te permitiera despegarte de la realidad, escapar del mundo. Nadie podría haber estado más asombrado por este éxito que yo. No me lo esperaba en absoluto. También se puede ver en el hecho de que durante los siguientes cuatro años seguí trabajando como periodista y reportero. Solo entonces me pasé a la literatura. Fue como un salvavidas al que me agarré en el momento en que decidí que tenía que dejar el periodismo.
—¿Por qué pensaba eso?
—Era la época de la primera Guerra del Golfo. 1990, 1991. Me di cuenta de que el mundo había cambiado. Esa información se presentaba de una manera completamente diferente a la que estaba acostumbrado en mi trabajo. Me di cuenta de que no sería fácil para mí adaptarme a este mundo cambiado. Traté de mostrar la verdad a los televidentes y lectores. Si hubiera muerto en la guerra a la edad de 20 años, habría muerto a causa de la aventura en la que me había metido. Si me hubieran matado a la edad de 30 años, habría sido la muerte en el ejercicio de mis deberes oficiales. Si hubiera muerto en una guerra así a la edad de 34 años, habría muerto completamente sin sentido, haciendo un trabajo en el que ya no creía. Esa fue la razón por la que decidí dejar el periodismo. Tenía una hija a la que no vi crecer, tenía un yate y quería poder navegar por fin. Y dejé de creer en este trabajo. Así que era un buen momento para irse. La literatura me permitió tener algo de lo que vivir.
—¿Le parece mejor una novela de ficción para describir el mundo que un reportaje que describe hechos?
—Cuando era periodista, se lo contaba al mundo. Como escritor, explico el mundo. Son dos cosas completamente distintas. No fui testigo, fui espectador. Hablaba de hechos desnudos, no me permitía interpretarlos; Mostré lo que vi. Respetaba la inteligencia del lector. No manipulé las emociones de ninguna manera, no cambié las imágenes que veía. Fui testigo directo. Una especie de mercenario. Por otro lado, como novelista, interpreto y explico el mundo. El problema en Europa en este momento es que hay demasiados periodistas que imponen su punto de vista. Todo el que tiene un teléfono en la mano se convierte en periodista y se permite interpretar el mundo. Hemos pasado del análisis racional al juego con los sentimientos. Las redes sociales están llenas de personas que nos hablan del dolor y el sufrimiento. Sin embargo, esta información ya es interpretada por ellos. Es peligroso. Me alegro de no ser periodista en estos días. Hace unos días vi una foto de una periodista con un niño en brazos llorando frente a la cámara. Pienso para mis adentros que ella no está ahí para llorar, sino para decirme lo que está pasando. Realmente, no me importa lo que ella sienta. Se supone que ella me explica lo que está pasando, y yo mismo puedo llorar, frente al televisor, como espectador. Vi que esos tiempos iban a llegar, así que decidí dedicarme a la literatura. Me alegro de haber sido periodista tanto como me alegro de ya no serlo más.
—Para describir el mundo, a menudo utiliza trajes de época. ¿Es más fácil hablar de la actualidad?
—Esto es muy lógico. Lo que ha sido no se puede olvidar. Todo ha sucedido antes. La diferencia entre Troya y Gaza radica sólo en los medios técnicos para destruir la ciudad. De hecho, hacemos lo mismo todo el tiempo. El hombre es un verdadero hijo de puta. Si tienes suficiente literatura, has aprendido lo suficiente sobre el mundo, es más fácil entender este mundo. Y el que interpreta el mundo se entiende mejor a sí mismo. El problema es que si no tenemos las herramientas para explicarnos la realidad a nosotros mismos, estamos indefensos frente a la manipulación. Europa, que se ha convertido en analfabeta, es más vulnerable que nunca. Olvidó que todo estaba ya escrito en libros. Todo ha ocurrido ya.
—¿Le preocupa la disminución de las estadísticas de lectores?
—No me preocupa ni me asusta, porque tengo 72 años. Atrás quedaron los momentos de mi vida en los que me dolía y no podía aceptarlo. Hoy, desde una posición privilegiada, observo cómo se está destruyendo el mundo. Los libros, mis viejas lecturas, me permiten comprender mejor esta situación, aceptarla. Me siento un poco como un romano que ve arder su ciudad. Es un espectáculo fascinante. Europa se está suicidando, se está olvidando de lo que es la cultura, de lo que es la memoria. Es triste, desesperado, pero también extremadamente interesante de ver. Especialmente cuando tienes la edad que tengo yo. Porque ya no es mi problema. He visto muchas ciudades ardiendo, mucha destrucción. Siempre lo miré como un hombre que venía de fuera, un extraño, un extranjero que se dejaba caer por allí solo por un momento. Pero en este momento, es mi mundo el que está siendo destruido. Nunca antes me había pasado algo así. Solo soy un tipo que observa y escribe novelas para que mis lectores entiendan estas novelas y les sirvan de anestésico. Por el momento, la cultura, al igual que la aspirina, no es capaz de eliminar la causa del dolor, pero lo hace soportable. Me contento con hacer soportable este dolor. También para mis lectores.
—Cuando se publicó 'La tabla de Flandes' tenía 34 años. ¿Cómo se imaginabas su carrera? ¿Qué esperaba?
—Ciertamente no quería ser escritor. Tenía un barco, me encanta el mar, esperaba que cuando dejara de hacer reportajes y trabajos periodísticos podría navegar. Traté las novelas que escribí en ese momento como un entretenimiento. Cuando regresé de la Guerra del Golfo me sorprendió que mi novela hubiera sido un éxito. Esto me abrió un camino en el que no tenía intención de embarcarme inicialmente. Era una forma de resolver cuaestiones financieras, así como una oportunidad para un intenso trabajo intelectual. También disfruté de una gran independencia, libertad. Todas estas cosas las valoro mucho.
—¿Era como un futbolista al que no le gusta especialmente jugar al fútbol?
—No, no, la literatura juega un papel muy importante en mi vida. Las bibliotecas eran lugares importantes. Mi biblioteca personal tiene treinta y cinco mil volúmenes. En el barco tengo una biblioteca de referencia de trescientos libros, y también leo durante mis viajes. Los libros son mi vida, mis compañeros, mis aliados para tratar de entender el mundo. De hecho soy lector, y soy escritor solo por accidente. Podría pasar el resto de mi vida sin escribir más novelas, pero no podría vivir sin leer. Soy escritor por accidente, pero lector por adicción.
—La escritura a menudo se asocia con cosas como "musas" e "inspiración". ¿Hasta qué punto se basa en estas cuestiones espirituales en su caso, y hasta qué punto es una cuestión de profesión? ¿Escribe un escritor como un sastre cose ropa y un zapatero repara zapatos?
—Exactamente lo mismo. Soy un escritor profesional, un narrador profesional. Me levanto por la mañana, hago ejercicio y luego trabajo durante ocho horas en la novela que estoy escribiendo en este momento. A veces lo hago con más alegría, a veces con menos, pero es mi trabajo y trato de cumplir mis deberes meticulosamente. Hay momentos de inspiración en los que todo va muy bien y otros en los que el trabajo va más o menos. Pero siempre es un trabajo ininterrumpido, persistente y profesional. No soy un artista, soy un artesano. Tengo una profunda admiración por los artistas, pero respeto aún más a los artesanos. Siempre he preferido a un buen zapatero que a un filósofo. Cualquiera puede decir que es un filósofo, pero solo unos pocos pueden reparar bien zapatos.
—¿Qué consejo le daría a un joven que sueña con una carrera como escritor?
—Tengo un consejo: no te apresures con la publicación, lee mucho, escribe mucho y tira mucho a la basura, hasta que llega el momento en que experimentamos lo suficiente como para poder empezar a escribir. Muchos talentos literarios se perdieron debido a la excesiva prisa. Creo que una persona de dieciocho o veinte años ha experimentado muy poco y no hay nada sobre lo que escribir. Además de talentos excepcionales, todos necesitamos un bagaje de experiencia para poder escribir. Tienes que prepararte para este importante momento durante mucho tiempo, al igual que un soldado se prepara para la batalla. Reúne fuerzas y acumula armas: todo lo que la vida nos da, la observación del mundo y los libros. Distingo tres tipos de libros que un futuro escritor debe conocer a fondo. Por supuesto, estoy hablando de un autor de nuestro círculo cultural occidental. En primer lugar, los grandes clásicos, para que sepamos de dónde venimos. La Biblia, Homero, Virgilio. Luego están los grandes artistas que escriben en su lengua materna para ganar eficiencia, claridad y belleza de expresión. Por último, con toda modestia, estudiar la literatura del siglo XIX y XX. Novelistas que crearon la estructura de la novela moderna. De esta manera, recibirá herramientas con las que podrá trabajar literariamente en el mundo que le rodea.
—¿Usted, autor de un número tan impresionante de libros, también tiró a la basura cosas que escribió?
—Sí, ha habido casos así, pero hay que tener en cuenta que empecé a escribir a una edad bastante madura, con un enorme bagaje de experiencia. No era un novato completo. Cuando escribí mi primera novela tenía más de 30 años de vida a mis espaldas y leía mucho. Y aún hoy, con más de 70 años, sigo tirando páginas enteras a la basura. Es doloroso, desperdiciamos horas, a veces días enteros de arduo trabajo. Pero si sospechamos que algo no es lo suficientemente bueno, es mejor deshacernos de ello. Tengo tres o cuatro novelas que nunca logré terminar. No me parecieron lo suficientemente buenas. Me parece que este enfoque y deshacerse de ciertas cosas es parte de la profesión del escritor.
—Es incómodo preguntar: ¿está trabajando en un nuevo libro ahora?
—Terminé una novela ['La isla de la Mujer Dormida'] hace una semana, y estoy en la etapa de edición y corrección. Sin embargo, ya tengo una idea para la próxima. Tengo un problema, tanto profesional como personal: tengo un montón de historias en la cabeza en las que llevo mucho tiempo pensando, pero además tengo 72 años y sé que no me queda tanto tiempo. Es difícil tomar esa decisión: qué escribir y qué se perderá. Ni siquiera puedo estar seguro de que voy a terminar la novela que estoy a punto de empezar. Así que trato de elegir cuidadosamente lo más apropiado. No me quedará mucho tiempo para corregir las decisiones equivocadas. Hay algunas historias que morirán conmigo, y eso me entristece.
—¿Esperaba vivir en una época en la que las teorías conspirativas ya no solo dominarían las páginas de las novelas, sino que se convertirían en parte de la vida cotidiana, de la realidad política, tomadas en serio?
—He pasado toda mi vida como reportero en el mundo de las conspiraciones. Para mí no es nada nuevo, y para un polaco tampoco debería serlo. La difícil y dolorosa historia de Polonia indica que el mundo es un lugar difícil y complicado, un campo de batalla de diversas fuerzas e influencias. Y habrá hijos de puta en el este y en el oeste. Los polacos podrían enseñar mucho a los demás, decir mucho sobre la historia, la realidad y el mundo. En este momento, estoy tocando la espada de un soldado de caballería polaco de 1939 que yace frente a mí. Tengo unos 150 sables de caballería en casa, desde la época napoleónica hasta nuestros días. El que estoy tocando fue utilizado durante las últimas cargas contra las tropas alemanas. Polonia es un país al que nadie tiene que dar lecciones de historia. Esto es lo que nos queda: memoria y cultura. Tenemos que ceñirnos a ello. La gente, ni de Oriente ni de Occidente, no podrá sacarnos de estas trincheras.
--
Arturo Perez-Reverte: zawsze wolałem dobrego szewca od filozofa
Jestem zawodowym pisarzem, profesjonalnym opowiadaczem historii. Nie jestem artystą, jestem rzemieślnikiem. Zawsze wolałem dobrego szewca od filozofa - powiedział PAP hiszpański pisarz Arturo Perez-Reverte, autor "Klubu Dumas", "Terytorium Komanczów" i "Szachownicy flamandzkiej".
Autor kilkudziesięciu książek - powieści, reportaży, zbiorów artykułów i felietonów prasowych - hiszpański pisarz i dziennikarz Arturo Perez-Reverte należy do najpopularniejszych współczesnych autorów. Przełomem w jego karierze była wydana w 1990 r. powieść "Szachownica flamandzka", której nowe wydanie ukaże się w Polsce nakładem wydawnictwa ArtRage.
"XV-wieczny obraz flamandzkiego mistrza ma zostać wystawiony na aukcję, gdy Julia, młoda konserwatorka dzieł sztuki, odkrywa w jego rogu osobliwy napis: kto zabił rycerza? Na obrazie książę Flandrii i jego rycerz rozgrywają partię szachów, w tle zaś przy oknie stoi dama" - czytamy w opisie wydawcy. - "Julia pragnie za wszelką cenę rozwiązać zagadkę morderstwa z 1469 r., ale gdy zaczyna szukać wskazówek, w krótkim czasie kilkoro jej znajomych ze świata sztuki pada ofiarą brutalnych zabójstw. Co łączy partię szachów na obrazie, śmierć Rogera d'Arras, mroczną stronę świata sztuki i te morderstwa? W +Szachownicy flamandzkiej+ Perez-Reverte wspina się na swoje wyżyny, łącząc to, co najlepsze w powieściach detektywistycznych z napięciem typowym dla najwybitniejszych thrillerów".
PAP: Mówił pan o tej książce, że napisał ją, zostawił wydawcy i wyjechał relacjonować wojnę w Zatoce Perskiej, a kiedy pan z niej wrócił, dowiedział się, że jest autorem bestsellera. Zostawiając książkę u wydawcy, wiedział pan, że okaże się sukcesem?
Arturo Perez-Reverte: Nie tylko tego nie oczekiwałem, ale nie miałem nawet zamiaru zajmować się literaturą. Była dla mnie rozrywką. Czymś, co pozwalało oderwać się od rzeczywistości, uciec od świata. Nikt tym sukcesem nie mógł być bardziej zdumiony niż ja sam. Wcale się tego nie spodziewałem. Widać to także po tym, że jeszcze przez kolejne cztery lata pracowałem nadal jako dziennikarz, reporter. Dopiero potem przeszedłem na literaturę. Było to jakby kołem ratunkowym, którego chwyciłem się w momencie, gdy uznałem, że muszę porzucić dziennikarstwo.
PAP: Dlaczego tak pan uznał?
A.P.-R.: Były to czasy pierwszej wojnie w Zatoce Perskiej. 1990, 1991 rok. Zauważyłem, że świat się zmienił. Że informacje przedstawiane będą w sposób zupełnie inny niż ten, do którego przywykłem, sam praktykowałem w swojej pracy. Zdałem sobie sprawę, że nie będzie mi łatwo przystosować się do tego odmienionego, świata. Starałem się pokazywać widzom i czytelnikom prawdę. Gdybym zginął na wojnie w wieku lat 20, zginąłbym z powodu przygody, w którą się wdałem. Gdybym został zabity w wieku lat 30, byłaby to śmierć w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Gdybym zginął na takiej wojnie, mając lat 34, zginąłbym zupełnie bez sensu, przy wykonywaniu pracy, w którą już nie wierzyłem. To było powodem, dla którego postanowiłem porzucić dziennikarstwo. Miałem córkę, której dorastania nie widziałem, miałem jacht i chciałem wreszcie móc pożeglować. I przestałem wierzyć w tę pracę. Był to więc dobry moment, by odejść. Literatura pozwoliła mi na to, bym miał z czego żyć.
PAP: Czy operująca fikcją powieść służy panu lepiej do opisywania świata niż reportaż opisujący fakty?
A.P.-R.: Kiedy byłem dziennikarzem, opowiadałem świat. Jako pisarz - objaśniam świat. To dwie, zupełnie inne sprawy. Nie byłem świadkiem, byłem widzem. Opowiadałem o nagich faktach, nie pozwalałem sobie na ich interpretowanie; pokazywałem to, co widziałem. Szanowałem inteligencję czytelnika. W żaden sposób nie manipulowałem emocjami, nie zmieniałem obrazów, które widziałem. Byłem bezpośrednim, naocznym świadkiem. Rodzajem najemnika. Natomiast jako powieściopisarz interpretuję i objaśniam świat. Problem, jaki w tej chwili występuje w Europie, polega na tym, że jest zbyt wielu dziennikarzy, narzucających swój punkt widzenia. Każdy, kto ma w ręku telefon, zamienia się w dziennikarza i pozwala sobie na interpretowanie świata. Przeszliśmy od racjonalnej analizy do zabawy uczuciami. Portale społecznościowe pełne są osób, które opowiadają nam o bólu i cierpieniu. Są to jednak informacje już przez nich zinterpretowane. To niebezpieczne. Cieszę się, że nie jestem dziennikarzem w dzisiejszych czasach. Kilka dni temu widziałem taki obrazek: dziennikarka z dzieckiem w objęciach płacze przed kamerą. Ja myślę sobie, że ona nie jest od tego, żeby płakać, tylko od tego, żeby mi opowiedzieć co się dzieje. Naprawdę, nie obchodzi mnie co ona odczuwa. Ona ma mi wytłumaczyć, co się dzieje, a popłakać mogę sobie ja sam, przed telewizorem, jako widz. Widziałem, że takie czasy nadchodzą, dlatego postanowiłem zająć się literaturą. Cieszę się, że byłem dziennikarzem tak samo, jak cieszę się, że już nim nie jestem.
PAP: Dla opisania świata sięga pan często po historyczne kostiumy. Czy tak jest łatwiej mówić o współczesności?
A.P.-R.: To bardzo logiczne. To, co było, nie może zostać zapomniane. Wszystko się już kiedyś wydarzyło. Różnica między Troją a Gazą polega jedynie na technicznych sposobach zniszczenia miasta. Tak naprawdę cały czas robimy to samo. Człowiek to prawdziwy sk...syn. Jeśli ma się wystarczający bagaż poznanej literatury, dostatecznie wiele dowiedziało się o świecie, łatwiej przychodzi zrozumienie tego świata. A ten, kto interpretuje świat, lepiej rozumie siebie samego. Problem polega na tym, że jeśli nie posiadamy narzędzi, by objaśniać sobie rzeczywistość, jesteśmy bezbronni wobec manipulacji. Europa, która stała się analfabetką, jest bardziej bezbronna niż kiedykolwiek wcześniej. Zapomniała, że wszystko jest już zapisane w książkach. Wszystko już się wydarzyło.
PAP: Czy wobec tego martwią pana spadające statystyki czytelnictwa?
A.P.-R.: Nie martwi mnie to, ani nie przeraża, bo mam 72 lata. Minęły już w moim życiu czasy, gdy to mnie bolało i nie potrafiłem się z tym pogodzić. Dziś, z uprzywilejowanej pozycji, przyglądam się temu, jak niszczony jest świat. Książki, moje dawne lektury, pozawalają mi tę sytuację lepiej zrozumieć, pogodzić się z nią. Czuję się trochę jak Rzymianin, który patrzy jak płonie jego miasto. To fascynujący spektakl. Europa popełnia samobójstwo, zapomina o tym, czym jest kultura, czemu służy pamięć. To smutne, rozpaczliwe, ale też niezmiernie ciekawie się temu przyglądać. Zwłaszcza, gdy ma się tyle lat, co ja. Bo to już nie jest mój problem. Widziałem wiele płonących miast, wiele zniszczenia. Patrzyłem na to zawsze jako człowiek, przychodzący z zewnątrz, obcy, cudzoziemiec, który wpadł tylko na chwilę. Natomiast w tej chwili to mój świat ulega zniszczeniu. Nigdy wcześniej nie przytrafiło mi się coś podobnego. Ja jestem tylko facetem, który obserwuje, pisze powieści po to, by moi czytelnicy rozumieli te powieści i były dla nich środkiem znieczulającym. W tej chwili kultura, jak aspiryna, nie jest w stanie wyeliminować przyczyny bólu, ale czyni go znośnym. Ja zadowalam się tym, by sprawić, że ten ból był do zniesienia. Również dla moich czytelników.
PAP: Gdy ukazała się "Szachownica flamandzka" miał pan 34 lata. Jak wyobrażał pan sobie swoją karierę? Na co pan liczył?
A.P.-R.: Z pewnością nie chciałem zostać pisarzem. Miałem łódź, kocham morze - miałem nadzieję, że gdy przestanę zajmować się reportażem i pracą dziennikarską, będę mógł żeglować. Powieści, które wtedy pisałem, traktowałem jak rozrywkę. Kiedy wróciłem z wojny w Zatoce, nie posiadałem się ze zdziwienia, że moja powieść odniosła sukces. To otworzyło przede mną drogę, na którą wcale nie zamierzałem wkraczać. Był to sposób na rozwiązanie problemów finansowych, a także szansa na intensywną intelektualną pracę. Cieszyłem się także wielką niezależnością, wolnością. Wszystkie te rzeczy wysoko sobie cenię.
PAP: Był pan jak piłkarz, który niespecjalnie lubi grać w piłkę?
A.P.-R.: Nie, nie - literatura odgrywa w moim życiu bardzo ważną rolę. Biblioteki były ważnymi miejscami. Moja osobista liczy 35 tys. tomów. Na łodzi mam biblioteczkę podręczną, liczącą 300 książek, czytam również podczas rejsów. Książki są moim życiem, moimi towarzyszami, sprzymierzeńcami w próbach zrozumienia świata. Tak naprawdę to jestem czytelnikiem, pisarzem jestem tylko przez przypadek. Resztę życia mógłbym spędzić spokojnie nie pisząc już żadnej powieści, ale nie potrafiłbym żyć bez czytania. Jestem pisarzem z przypadku, ale czytelnikiem z nałogu.
PAP: Pisanie kojarzy się często z takimi sprawami jak "natchnienie", "inspiracja". Na ile opiera się ono w pańskim przypadku na takich duchowych kwestiach, a na ile kwestia fachu, zawodu? Czy pisarz pisze tak jak krawiec szyje ubrania, a szewc naprawia buty?
A.P.-R.: Dokładnie tak samo. Jestem zawodowym pisarzem, profesjonalnym opowiadaczem historii. Rano wstaję, ćwiczę, a potem przez osiem godzin pracuję nad powieścią, którą w danym momencie piszę. Czasami robię to z większą radością, czasami z mniejszą, ale jest to moja praca i staram się skrupulatnie wypełniać moje obowiązki. Są chwile inspiracji, kiedy wszystko idzie świetnie i takie, gdy praca idzie tak sobie. Ale zawsze jest to praca nieprzerwana, wytrwała i zawodowa. Nie jestem artystą, jestem rzemieślnikiem. Mam dla artystów głęboki podziw, ale jeszcze bardziej szanuję rzemieślników. Zawsze wolałem dobrego szewca od filozofa. Każdy może powiedzieć, że jest filozofem, ale tylko nieliczni potrafią dobrze naprawić obuwie.
PAP: Co poradziłby pan młodemu człowiekowi, marzącemu o karierze pisarza?
A.P.-R.: Mam radę: nie spieszyć się z publikacją, dużo czytać, dużo pisać i wszystko wyrzucać do kosza. Aż przyjdzie moment, kiedy przeżyjemy dostatecznie wiele, by móc zacząć pisać. Wiele literackich talentów przepadło z powodu nadmiernego pośpiechu. Myślę, że osiemnasto- czy dwudziesto-latek przeżył jeszcze zbyt mało i nie ma o czym pisać. Poza wyjątkowymi talentami, wszyscy - by móc pisać - potrzebujemy bagażu doświadczeń. Trzeba się do tego ważnego momentu przygotowywać długo, tak jak żołnierz szykuje się do walki. Zbierać siły i zbierać broń - wszystko, co dale nam życie, obserwacja świata i książki. Wyróżniam trzy rodzaje książek, które przyszły pisarz powinien gruntownie poznać. Mówię oczywiście o autorze z naszego, zachodniego kręgu kulturowego. Przede wszystkim - wielcy klasycy, byśmy wiedzieli skąd przychodzimy. Biblia, Homer, Wergiliusz. Następnie - wielcy twórcy tworzący w jego ojczystym języku, by zyskać sprawność, klarowność i piękno wyrażania się. Wreszcie - z całą skromnością - zająć się studiowaniem literatury wieku XX. Powieściopisarzy, którzy stworzyli strukturę nowoczesnej powieści. Otrzyma w ten sposób narzędzia, dzięki którym będzie mógł obrabiać literacko otaczający go świat.
PAP: Pan, autor tak imponującej ilości książek, też wyrzucał do kosza, co napisał?
A. P.-R.: Tak, były takie przypadki, ale proszę wziąć pod uwagę, że zacząłem pisać w dość już dojrzałym wieku, z ogromnym bagażem doświadczeń. Nie byłem zupełnym żółtodziobem. Kiedy napisałem pierwszą powieść, miałem za sobą ponad 30 lat życia i wiele lektur. I nawet dziś, mając ponad 70 lat, dalej wyrzucam do kosza całe strony. To bolesne - wyrzucamy godziny, czasem całe dni ciężkiej pracy. Ale jeśli podejrzewamy, że coś nie jest dostatecznie dobre, lepiej się tego pozbyć. Mam takie trzy czy cztery powieści, których nigdy nie udało mi się ukończyć. Nie wydawały mi się wystarczająco dobre. Wydaje mi się, że takie podejście i pozbywanie się pewnych rzeczy, jest częścią zawodu pisarza.
PAP: Aż niezręcznie spytać: czy pracuje pan teraz nad nową książką?
A. P.-R.: Tydzień temu skończyłem powieść, jestem na etapie jej redagowania, korekty. Mam już jednak pomysł na kolejną. Mam pewien problem, zarazem zawodowy i osobisty: mam w głowie mnóstwo historii, o których od dawna myślę, ale mam też 72 lata i wiem, że nie zostało mi już tak wiele czasu. Trudno podjąć taką decyzję, co napisać, a co przepadnie. Nie mogę być nawet pewny, że doprowadzę do końca powieść, którą zacznę. Staram się więc starannie wybierać tę najwłaściwszą. Nie pozostanie mi już wiele czasu, żeby naprawiać błędne decyzje. Są pewne opowieści, które umrą razem ze mną. Napawa mnie to melancholią.
PAP: Spodziewał się pan, że przyjdzie panu żyć w czasach, gdy teorie spiskowe dominować będą już nie tylko strony powieści, ale staną się częścią codziennego życia, rzeczywistości politycznej? I to brane na serio?
A. P.-R.: Całe życie jako reporter spędziłem w świecie spisków. Dla mnie to nic nowego, dla Polaka też nie powinno. Trudna, bolesna historia Polski wskazuje na to, że świat jest miejscem trudnym, skomplikowanym, terenem walk różnych sił i wpływów. A skurwysynów znajdzie się i na Wschodzie i na Zachodzie. Polacy mogliby wiele nauczyć innych, wiele powiedzieć o historii, rzeczywistości i świecie. W tej chwili dotykam leżącej przede mną szabli polskiego żołnierza kawalerii z 1939 r. Posiadam w domu około 150 kawaleryjskich szabli, od czasów napoleońskich po współczesność. Tej, której dotykam, używano w trakcie ostatnich szarż na oddziały niemieckie. Polska jest krajem, któremu nikt nie musi dawać lekcji historii. To nam pozostaje: pamięć i kultura. Tego się musimy trzymać. Z tych okopów nie będą w stanie wyrzucić nas ludzie ani ze Wschodu, ani z Zachodu.
https://www.pap.pl/aktualnosci/arturo-perez-reverte-zawsze-wolalem-dobrego-szewca-od-filozofa-wywiad
